L¨¤m th? n¨¤o Vi?t Nam c¨® th? hi?n th?c h¨®a m?c ti¨ºu tr? th¨¤nh qu?c gia c¨® thu nh?p cao v¨¤o n?m 2045? Tuy ???c coi l¨¤ m?t trong nh?ng qu?c gia h??ng l?i l?n nh?t nh? th??ng m?i to¨¤n c?u trong ba th?p k? qua, nh?ng t?c ?? t?ng tr??ng d?a v¨¤o xu?t kh?u hi?n t?i c?a Vi?t Nam ch?a ?? ?? ??t ???c m?c ti¨ºu ?¨®, v¨¬ ?? ??t m?c ti¨ºu ?¨®, t?ng tr??ng thu nh?p b¨¬nh qu?n ??u ng??i ph?i t?ng tr¨ºn ba l?n trong hai m??i n?m t?i. C?i c¨¢ch c? c?u v¨¤ t?ng c??ng ??u t? l¨¤ ?i?u ki?n c?n ?? chuy?n ??i sang n?n s?n xu?t c?ng nghi?p ch? bi?n ch? t?o v¨¤ d?ch v? ?em l?i gi¨¢ tr? gia t?ng cao h?n, nh?m th¨²c ??y ??t n??c v??n l¨ºn. B¨¢o c¨¢o nh?m t¨¬m hi?u c¨¢ch th?c Vi?t Nam ch¨¨o l¨¢i trong v? s? bi?n ??ng th??ng m?i to¨¤n c?u ?? n?ng cao v? th? tham gia trong c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC), ti?n t?i t?ng tr??ng b?n v?ng v¨¤ t?o vi?c l¨¤m ch?t l??ng cao, ?? tr? th¨¤nh n?n kinh t? thu nh?p cao.
N?n kinh t? Vi?t Nam ???c h??ng l?i t? th??ng m?i to¨¤n c?u nhi?u h?n h?u h?t c¨¢c qu?c gia
C¨¢c g¨®i c?i c¨¢ch ch¨ªnh s¨¢ch chi?n l??c
N?m g¨®i c?i c¨¢ch ch¨ªnh s¨¢ch li¨ºn quan v?i nhau d??i ??y ???c cho l¨¤ c?n thi?t ?? Vi?t Nam n?ng cao v? th? tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC):
1. T?ng c??ng chi?u s?u h?i nh?p th??ng m?i
C¨¢c ch¨ªnh s¨¢ch th??ng m?i c?a Vi?t Nam ?? ?em l?i th¨¤nh qu?, bao g?m t? do h¨®a thu? quan m?nh m?, h¨¬nh th¨¤nh ???c m?ng l??i c¨¢c hi?p ??nh th??ng m?i r?ng kh?p, bao ph? ??n g?n 90% GDP to¨¤n c?u. M?c d¨´ v?y, trong b?i c?nh c?ng th?ng th??ng m?i to¨¤n c?u gia t?ng v¨¤ th? tr??ng ti¨ºu d¨´ng ?ang tr?i d?y ? ch?u ? mang ??n nhi?u r?i ro v¨¤ c? h?i l?n, Vi?t Nam c?n ?u ti¨ºn theo ?u?i h?i nh?p th??ng m?i khu v?c v¨¤ ?a bi¨ºn, ??ng th?i c?n t?ng c??ng chi?u s?u nh?ng hi?p ??nh hi?n c¨®. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:
- Kh?ng ch? c?t gi?m thu? quan m¨¤ c¨°n ph?i x? l? c¨¢c r¨¤o c?n phi thu? quan
- T? do h¨®a th??ng m?i d?ch v? v¨¤ t?ng c??ng h?i nh?p khu v?c
- Khai th¨¢c th? tr??ng c?a t?ng l?p trung l?u ?ang l?n m?nh ? ch?u ?
- ?¨®ng vai tr¨° ch? ??ng nh?m ??nh h¨¬nh c¨¢c khu?n kh? th??ng m?i khu v?c v¨¤ to¨¤n c?u
- T?ng c??ng chi?u s?u c¨¢c cam k?t v? th??ng m?i s?, h¨¤i h¨°a c¨¢c ti¨ºu chu?n, v¨¤ k?t n?i.
Chi?n l??c tham gia hi?p ??nh th??ng m?i t? do c?a Vi?t Nam v?n ch¨² tr?ng b? r?ng h?n l¨¤ chi?u s?u
2. K?t n?i c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? trong n??c
C¨¢c doanh nghi?p n??c ngo¨¤i ?¨®ng g¨®p cho t?ng tr??ng th??ng m?i c?a Vi?t Nam m? m?c chi ph?i, l¨ºn ??n 73% kim ng?ch xu?t kh?u. M?c ?? tham gia c?a c¨¢c doanh nghi?p trong n??c v¨¤o c¨¢c chu?i cung ?ng to¨¤n c?u (GVC) gi?m t? 35% xu?ng c¨°n 18% trong giai ?o?n t? n?m 2009 ??n n?m 2023. K?t qu? l¨¤, Vi?t Nam ch? thu ???c ???c m?t ph?n nh? gi¨¢ tr? c?a kim ng?ch xu?t kh?u. ? th?i ?i?m n¨¤y, Vi?t Nam ph?i ch¨² tr?ng k?t n?i c¨¢c doanh nghi?p trong n??c v?i c¨¢c doanh nghi?p theo ??nh h??ng xu?t kh?u, nh?m c?ng c? n?n kinh t? trong n??c. Nh?ng h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:
- C?i thi?n m?i tr??ng kinh doanh qua gi?m chi ph¨ª th? t?c h¨¤nh ch¨ªnh v¨¤ chuy?n ??i s?
- Tri?n khai c¨¢c c? ch? to¨¤n di?n v? t¨¤i ch¨ªnh chu?i cung ?ng
- Thi?t l?p ch??ng tr¨¬nh ph¨¢t tri?n nh¨¤ cung c?p
H?u h?t c¨¢c doanh nghi?p trong n??c c?a Vi?t Nam ch?a ???c k?t n?i v?i c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC)
3. N?ng cao v? th? theo h??ng tham gia c¨¢c ho?t ??ng ?em l?i gi¨¢ tr? cao
M? h¨¬nh xu?t kh?u hi?n t?i c?a Vi?t Nam ch? y?u t?p trung ? kh?u l?p r¨¢p cu?i. D?ch v? ch? chi?m 12% t?ng kim ng?ch xu?t kh?u v¨¤ ch? 7% kim ng?ch xu?t kh?u h¨¤ng ch? t?o ch? bi?n. Ng??c l?i, d?ch v? ?¨®ng g¨®p ¨ªt nh?t g?p ??i cho kim ng?ch xu?t kh?u ? c¨¢c qu?c gia nh? H¨¤n Qu?c. Giai ?o?n ti?p theo ?¨°i h?i ph?i t?p trung h??ng ??n c¨¢c ho?t ??ng ?em l?i gi¨¢ tr? gia t?ng cao h?n, d?ch v?. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:
- X¨®a b? r¨¤o c?n th??ng m?i d?ch v?, bao g?m kh? n?ng ti?p c?n v?n
- H?p l? h¨®a quy ??nh v? l?u chuy?n d? li?u
- T?ng c??ng b?o v? s? h?u t¨¤i s?n tr¨ª tu?
- Gi?m m?c ?? chi ph?i c?a doanh nghi?p nh¨¤ n??c trong c¨¢c l?nh v?c d?ch v? quan tr?ng nh? n?ng l??ng, t¨¤i ch¨ªnh v¨¤ vi?n th?ng.
Xu?t kh?u d?ch v? ? Vi?t Nam c¨°n h?n ch?
4. H¨¬nh th¨¤nh l?c l??ng lao ??ng k? n?ng cao
Vi?t Nam d?a v¨¤o lao ??ng c¨® k? n?ng th?p l¨¤m ??ng l?c tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC), nh?ng ?i?u n¨¤y ?ang tr? th¨¤nh m?t h?n ch? l?n. M?c d¨´ c¨¢ch l¨¤m ?¨® gi¨²p t?ng thu nh?p cho lao ??ng c¨® k? n?ng th?p (nh? c?ng nh?n l?p r¨¢p kh?u cu?i, nh?n vi¨ºn v?n h¨¤nh m¨¢y, c?ng nh?n c?t v¨¤ l¨¤m s?ch ng¨¤nh d?t), nh?ng l?i l¨¤m gi?m ??ng l?c n?ng cao k? n?ng. K?t qu? l¨¤ ch? c¨® 5% l?c l??ng lao ??ng trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n hi?n nay ???c cho l¨¤ c¨® tay ngh? cao v¨¤ ch? c¨® 10% d?n s? c¨® b?ng c? nh?n. Nhu c?u ng¨¤y c¨¤ng l?n v? lao ??ng c¨® k? n?ng, nh?t l¨¤ trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n th?m d?ng c?ng ngh?, l¨¤ d?u hi?u v? t¨¬nh tr?ng thi?u h?t k? n?ng gia t?ng. ?? ??y m?nh tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC), Vi?t Nam c?n ?u ti¨ºn n?ng cao k? n?ng cho l?c l??ng lao ??ng, ??ng th?i c?i thi?n h? th?ng ?¨¤o t?o v¨¤ nghi¨ºn c?u. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:
- Ph¨¢t tri?n l?c l??ng lao ??ng trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n ?¨°i h?i k? n?ng cao
- N?ng cao s? lao ??ng c¨® tr¨¬nh ?? sau ph? th?ng
- ??u t? v? h? th?ng nghi¨ºn c?u v¨¤ gi¨¢o d?c STEM
- T?ng c??ng h?p t¨¢c gi?a ??i h?c - doanh nghi?p
T¨¬nh tr?ng thi?u h?t k? n?ng trong c¨¢c l?nh v?c ch? t?o ch? bi?n th?m d?ng c?ng ngh? khi?n cho m?c l??ng tr?i ng¨¤y c¨¤ng cao h?n
5. Chuy?n ??i sang n?n s?n xu?t gi?m th?i c¨¢c-bon v¨¤ ??m b?o kh? n?ng ch?ng ch?u
T?ng tr??ng trong c?ng nghi?p ch? t?o ch? bi?n v¨¤ xu?t kh?u c?a Vi?t Nam ph? thu?c nhi?u v¨¤o kh¨ª th?i c¨¢c-bon. L??ng kh¨ª th?i CO2 trong s?n xu?t c?ng nghi?p ch? t?o ch? bi?n t?ng cao g?p ba l?n t?c ?? t?ng tr??ng GDP trong ba th?p k? qua. C¨¢c ho?t ??ng xu?t kh?u t?o ra m?t ph?n ba t?ng l??ng kh¨ª th?i c?a Vi?t Nam, cao h?n c¨¢c qu?c gia trong khu v?c. Trong ?i?u ki?n h¨¤ng h¨®a m?i tr??ng ch? chi?m 2% kim ng?ch xu?t kh?u - thu?c d?ng th?p nh?t ASEAN - Vi?t Nam r?t c?n chuy?n ??i sang n?n s?n xu?t s?ch h?n ?? v?a ?¨¢p ?ng c¨¢c cam k?t v? kh¨ª h?u, v?a duy tr¨¬ ???c n?ng l?c c?nh tranh to¨¤n c?u, trong b?i c?nh nhu c?u v? s?n ph?m gi?m th?i c¨¢c-bon ?ang gia t?ng. N?ng l?c ng¨¤nh c?ng nghi?p ch? t?o ch? bi?n c?a Vi?t Nam c?ng t?p trung nhi?u ? c¨¢c ??a b¨¤n c¨® nguy c? v?i thi¨ºn tai c?ng nh? r?i ro bi?n ??i kh¨ª h?u. C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:
- H? th?p r¨¤o c?n phi thu? quan v?i h¨¤ng h¨®a m?i tr??ng
- ??u t? cho h? t?ng n?ng l??ng xanh
- Tri?n khai c?i c¨¢ch gi¨¢ ?i?n v¨¤ ??nh gi¨¢ c¨¢c-bon k?t h?p v?i h? tr? c¨® m?c ti¨ºu trong qu¨¢ tr¨¬nh chuy?n ??i
- N?ng cao kh? n?ng ch?ng ch?u v?i c¨¢c c¨² s?c kh¨ª h?u ? c¨¢c ??a b¨¤n ch? t?o ch? bi?n xu?t kh?u.
N?n s?n xu?t xu?t kh?u h¨¤m l??ng c¨¢c-bon cao c¨® nhi?u nguy c? v?i r?i ro kh¨ª h?u
C¨¢c ch¨ªnh s¨¢ch nh?m ??m b?o c? h?i ???c ph?n b? r?ng r?i. ?? chuy?n ??i sang n?n kinh t? thu nh?p cao theo h??ng bao tr¨´m v¨¤ c?ng b?ng, Vi?t Nam c?n t?p trung t?o thu?n l?i ??m b?o kh? n?ng d?ch chuy?n c?a ng??i lao ??ng, sao cho h? c¨® th? khai th¨¢c c¨¢c c? h?i vi?c l¨¤m m?i, ??ng th?i x¨®a b? nh?ng h?n ch? trong vi?c ti?p thu k? n?ng c?a sinh vi¨ºn c¨® ho¨¤n c?nh kh¨® kh?n, th?ng qua c?i thi?n v? cung c?p th?ng tin, h? tr? t¨¤i ch¨ªnh v¨¤ ?¨¤o t?o ngh?. M?ng l??i an sinh x? h?i ???c t?ng c??ng c?ng s? h? tr? ng??i lao ??ng trong nh?ng vi?c l¨¤m ?¨°i h?i k? n?ng th?p ch?u ?nh h??ng b?t l?i trong qu¨¢ tr¨¬nh n?ng cao v? th? tham gia c¨¢c chu?i gi¨¢ tr? to¨¤n c?u (GVC). C¨¢c h¨¤nh ??ng ch¨ªnh bao g?m:
- N?ng cao kh? n?ng d?ch chuy?n c?a lao ??ng v¨¤ ??y m?nh c?i c¨¢ch ??ng k? c? tr¨² theo h? kh?u;
- C?i thi?n kh? n?ng ti?p c?n v?i ?¨¤o t?o ngh? v¨¤ th?ng tin vi?c l¨¤m cho ng??i kh?ng c¨® vi?c l¨¤m
- H? tr? cho nh?ng lao ??ng c¨® k? n?ng th?p v¨¤ nh?ng sinh vi¨ºn c¨® ho¨¤n c?nh kh¨® kh?n
- C¨® c? ch? khuy?n kh¨ªch tr? em ngh¨¨o ti?p thu v¨¤ trau d?i k? n?ng.
Th¨¤nh c?ng tr??c ??y c?a Vi?t Nam c¨® ???c l¨¤ nh? c?ng cu?c c?i c¨¢ch m?nh m? - t? nh?ng c?i c¨¢ch th?i k? ??i m?i v¨¤o cu?i th?p k? 1980 cho ??n khi gia nh?p WTO v¨¤o ??u nh?ng n?m 2000 ¨C qua ?¨® ch?ng t? qu?c gia c¨® kh? n?ng chuy?n ??i. ?? tr? th¨¤nh n?n kinh t? thu nh?p cao v¨¤o n?m 2045, Vi?t Nam ph?i qu¨¢n tri?t tinh th?n c?i c¨¢ch m?nh m?, v?i n?m g¨®i ch¨ªnh s¨¢ch n¨ºu tr¨ºn. M?c d¨´ tr??c m?t c¨°n nhi?u kh¨® kh?n th¨¢ch th?c, nh?ng h¨¤nh ??ng quy?t li?t v¨¤ tri?n khai hi?u qu? l¨¤ c¨¢ch ?? t?o ?i?u ki?n cho Vi?t Nam gi?i ph¨®ng tri?t ?? ti?m n?ng kinh t? c?a qu?c gia nh?m c¨® ???c m?t t??ng lai th?nh v??ng.
T?ng h?p c¨¢c khuy?n ngh? ch¨ªnh s¨¢ch