Å·ÃÀÈÕb´óƬ

BA?LAM

°Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð, IMF'ye g?re 2023 itibariyle 1,024 trilyon dolarl?k GSYH¡¯s? ile d¨¹nyan?n 17¡¯nci b¨¹y¨¹k ekonomisidir. OECD ve G20 ¨¹yesi olan °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð, resmi kalk?nma yard?mlar? (ODA) bak?m?ndan giderek daha fazla ?nem kazanan bir don?r ¨¹lkedir.

°Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð 2006 ve 2017 y?llar? aras?nda iddial? reformlar uygulayarak ¨¹lkenin ¨¹st orta gelir stat¨¹s¨¹n¨¹n daha ¨¹st seviyelerine ula?mas?na ve yoksullu?u azaltmas?na olanak tan?yan y¨¹ksek b¨¹y¨¹me oranlar? elde etti. 2002 ile 2022 y?llar? aras?nda ortalama y¨¹zde 5,4 olarak ger?ekle?en reel gayrisafi yurti?i has?la (GSYH) art???, ki?i ba??na d¨¹?en gelirin (reel bazda) ayn? d?nemde iki kattan daha fazla artmas?n? sa?lad?. B¨¹y¨¹menin beraberinde yoksulluk da h?zl? bir ?ekilde azald?; 2007 y?l?nda y¨¹zde 20¡¯nin ¨¹zerinde olan yoksulluk oran?  2021 itibariyle y¨¹zde 7,6¡¯ya indi. ?

°Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð'nin kaydetti?i ilerlemeleri koruyabilmesi ve devam ettirebilmesi i?in, ekonomik dayan?kl?l?k, yoksulluk, kapsay?c?l?k ve s¨¹rd¨¹r¨¹lebilirlik gibi ?nemli zorluklar? a?mas? gerekmektedir. Bunlar?n aras?nda, COVID sonras? d?nemdeki zorlu makroekonomik ortam?n ve 2010'lar?n ortalar?ndan bu yana ¨¹retkenlikte g?zlenen d¨¹?¨¹? e?iliminin ?ne ??kt??? bir tabloda ekonomik b¨¹y¨¹meyi canland?rmak kilit ?nem ta??maktad?r. ?te yandan, ekonomik b¨¹y¨¹me devam etse de, artan e?itsizlikler nedeniyle yoksulluk oranlar?ndaki d¨¹?¨¹? 2016'dan bu yana ivme kaybetmi? durumdad?r. ?evre alan?nda, °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð'nin sanayi taban? ve ta??mac?l??? b¨¹y¨¹k ?l?¨¹de karbon yo?un proseslere ve fosil yak?tlara dayanmaktad?r. Bu durum, Avrupa Birli?i'nin S?n?rda Karbon D¨¹zenleme Mekanizmas? ?????nda hem zorluklar hem de f?rsatlar sunmaktad?r ve AB'nin °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð¡¯nin ihracat? i?in b¨¹y¨¹k bir pazar olarak oynad??? rol dikkate al?nd???nda kritik ?neme sahip bir husus olarak ?ne ??kmaktad?r. Son olarak, °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð'nin kendine ?zg¨¹ co?rafi ve sosyoekonomik ko?ullar?, iklim de?i?ikli?inin olumsuz etkilerine kar?? k?r?lganl???n? ?nemli ?l?¨¹de artt?rmakta, dolay?s?yla kapsaml? uyum ?nlemlerine duyulan ihtiyac? daha da ?nemli k?lmaktad?r.

°Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð 2023'te meydana gelen depremin etkileri ortadan kald?rmak i?in ?al??malar yapmaktad?r. S?z konusu depremler 50.000'den fazla insan?n hayat?n? kaybetmesine, 107.000 ki?inin yaralanmas?na, 1,9 milyon konutun hasar g?rmesine veya y?k?lmas?na ve iki milyonu bar?nmaya ihtiya? duyan 3,3 milyon insan?n yerinden olmas?na yol a?m??t?r. °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð H¨¹k¨¹meti'nin AB, Birle?mi? Milletler (BM) ve D¨¹nya Bankas? Grubu'nun deste?iyle yapt??? de?erlendirmede, depremlerle ilgili iyile?tirme ve yeniden in?a ihtiya?lar? yakla??k 81,5 milyar ABD$ olarak tahmin edilmi?tir. N¨¹fusun yakla??k y¨¹zde 70'inin birinci ve ikinci derece deprem b?lgesinde ya?ad??? d¨¹?¨¹n¨¹ld¨¹?¨¹nde risk seviyeleri halen y¨¹ksektir.

May?s 2023¡¯te ger?ekle?tirilen se?imlerin ard?ndan, ekonomi ekibi ba?ta y¨¹ksek enflasyon olmak ¨¹zere ge?mi?teki makroekonomik dengesizlikleri ele almaya y?nelik kapsaml? bir dizi politikay? uygulamaya koydu. O zamandan bu yana °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð makroekonomik stratejilerini normalle?tirme yolunda ilerlemektedir. ?lke 2023 y?l?nda % 4,5 oran?nda g¨¹?l¨¹ bir ekonomik b¨¹y¨¹me kaydetti. Ancak bu b¨¹y¨¹me h?z?n?n 2024 y?l?nda % 3,0'?n biraz ¨¹zerine kadar d¨¹?mesi, sonraki y?llarda ise daha g¨¹?l¨¹ bir ?ekilde yeniden h?zlanmas? beklenmektedir.  Y¨¹ksek enflasyon, d¨¹?¨¹k ¨¹retkenlik art??? ve zay?flayan do?rudan yabanc? yat?r?m dahil olmak ¨¹zere, potansiyel b¨¹y¨¹meyi sekteye u?ratan uzun s¨¹redir devam eden makro ve yap?sal zorluklar, s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir ekonomik b¨¹y¨¹meyi h?zland?rmaya yard?mc? olacak sa?lam mali ?nlemler ve iddial? yap?sal reformlar gerektirecektir.

Son G¨¹ncelleme: 25 Ekim 2024

Strateji

°Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð ?lke ??birli?i ?er?evesi (CPF) D¨¹nya Bankas? Grubu¡¯nun (WBG) 2024-28 MY d?nemi boyunca °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð¡¯de daha b¨¹y¨¹k ?l?ekte ve daha h?zl? bir ?ekilde etkili ??z¨¹mler sunmak i?in geli?tirdi?i stratejiyi ortaya koymaktad?r.  ?er?eve, D¨¹nya Bankas? Grubu¡¯nun a??r? yoksullu?u sona erdirme ve payla??lan refah? destekleme misyonu ve °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð H¨¹k¨¹meti¡¯nin 2024-2028 d?nemini kapsayan 12¡¯nci Kalk?nma Plan? ile tamamen uyumludur. S¨¹rd¨¹r¨¹lebilir Kalk?nma Ama?lar? (SKA) do?rultusunda kaydedilen ilerlemeyi h?zland?rmay? ve yak?n ge?mi?te ya?anan ?oklar sonras?ndaki iyile?tirme ve yeniden in?a ?abalar?n? desteklemeyi ama?lamaktad?r. ?er?eve, D¨¹nya Bankas? Grubu'nun en b¨¹y¨¹k ¨¹lke portf?ylerinden birinde ?ncelikli ulusal ve k¨¹resel zorluklar?n ¨¹stesinden gelmek i?in programlar?n etkisini nas?l daha da artt?rabilece?ini ortaya koymaktad?r.    

?lke ??birli?i ?er?evesinin ¨¹zerinde odakland??? kilit hususlardan birisi, ¨¹lkenin b¨¹y¨¹me, yoksulluk, kapsay?c?l?k ve s¨¹rd¨¹r¨¹lebilirlik alanlar?nda ortaya ??kan temel zorluklar? ele alabilmek i?in ?zel sermayeyi harekete ge?irmesine yard?mc? olmakt?r.

?lke ??birli?i ?er?evesinin kapsad??? d?nem i?erisinde, D¨¹nya Bankas? Grubu ¨¹? geni? alanda se?ili zorluklar ¨¹zerinde odaklanacakt?r:

• Y¨¹ksek ve s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir ¨¹retkenlik art???: Bu alanda, iklim de?i?ikli?ine kar?? diren?lili?i ve g?da g¨¹vencesini g¨¹?lendirmek i?in iklime uyumlu tar?m?n te?vik edilmesi; karbon emisyonlar?n? azaltmak ve ticaretin rekabet g¨¹c¨¹n¨¹ korumak amac?yla sanayi sekt?r¨¹n¨¹n daha ye?il hale getirilmesi; 2023 depremlerinden etkilenen b?lgelerde ekonomik toparlanmas?n?n desteklenmesi ¨¹zerinde odaklan?lacakt?r.
• Kapsay?c? hizmetler ve i?ler: Gelir e?itsizliklerini ve di?er e?itsizlikleri ortadan kald?rmak amac?yla, kad?nlar, gen?ler ve k?r?lgan gruplar i?in i?lerin iyile?tirilmesi; sa?l?k ve e?itim hizmetlerinin eri?ilebilirli?indeki ve kalitesinde e?itsizliklerin azalt?lmas? ve belediye altyap?s?n?n ve hizmetlerinin diren?lili?inin desteklenmesi ¨¹zerinde odaklan?lacakt?r
• Do?al afetlere kar?? diren?lili?in g¨¹?lendirilmesi: D¨¹nya Bankas? Grubu, °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð¡¯nin insanlar?n? ve ekonomisini korumas?na yard?mc? olmak i?in afet direncine ve haz?rl???na, do?al kaynak y?netimine  ve temiz enerjiye ge?i?e ?ncelik verecektir

?lke ??birli?i ?er?evesi ayr?ca ¨¹retkenli?in artt?r?lmas?nda ve kamu hizmet sunumunun iyile?tirilmesinde hayati bir ?nem ta??yan dijitalle?meyi h?zland?rma ihtiyac?n? da vurgulamaktad?r. D¨¹nya Bankas? Grubu, dijital i? ekosisteminin iyile?tirilmesi, depreme ve iklime diren?li  kentsel planlaman?n desteklenmesi, hibrit e?itim f?rsatlar?n?n yayg?nla?t?r?lmas? ve finansal tabana yayman?n geli?tirilmesi dahil olmak ¨¹zere dijital teknoloji kullan?m?n? h?zland?rmak i?in bir?ok alanda ?al??malar yapacakt?r.

Toplam tutar? 13,1 milyar dolar? bulan 32 aktif IBRD operasyonu bulunmaktad?r. Portf?yde ayr?ca bir K¨¹resel ?evre Fonu (GEF) finansmanl? proje ve aralar?nda Avrupa Birli?i¡¯nin °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð¡¯deki M¨¹lteciler i?in Mali Yard?m Program? yoluyla kulland?r?lan yakla??k 450 milyon dolarl?k vak?f fonunun da yer ald???  alt? vak?f fonu destekli proje bulunmaktad?r

Temel Dan??manl?k Hizmetleri ve Analitik ?al??malar (ASA): ASA portf?y¨¹, temel ve geni?letilmi? dan??manl?k hizmetleri ve analitik ?al??malar etraf?nda stratejik bir ?ekilde konsolide edilmi?tir. Bunlar aras?nda a?a??dakiler yer almaktad?r: ?lke ?klim ve Kalk?nma Raporu, Program Odakl? Kamu Maliyesi G?zden Ge?irmesi, Pandemiye Haz?rl?k ve M¨¹dahale, ?lke Ye?il B¨¹y¨¹me, Nitelikli ??renme ve Acil Durum M¨¹dahale Yol Haritas?, °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð¡¯de B?lgesel E?itsizliklerin S¨¹r¨¹kleyici Etmenlerini Anlamak ve °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð i?in S¨¹rd¨¹r¨¹lebilir, Verimli ve G¨¹venli Ula??m.

Son G¨¹ncelleme: 25 Ekim 2024

TEMEL KO?ULLAR VE ZORLUKLAR

°Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð¡¯nin son yirmi y?ll?k d?nemde sergiledi?i etkileyici kalk?nma  performans? sonucunda reel GSYH 2002 ile 2022 y?llar? aras?nda ortalama y¨¹zde 5,4 artm?? ve ki?i ba??na d¨¹?en GSYH iki kat?n?n ¨¹zerine ??km??t?r. Bu b¨¹y¨¹me ayn? zamanda yoksullu?u ?nemli ?l?¨¹de azaltm?? ve 2007 y?l?nda y¨¹zde 20¡¯nin ¨¹zerinde olan yoksulluk oran? 2021 itibariyle yar? yar?ya d¨¹?erek y¨¹zde 10¡¯un alt?na inmi?tir. °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð ekonomisi, COVID-19 pandemisine ra?men 2020 y?l?nda y¨¹zde 1,9 b¨¹y¨¹m¨¹?, h¨¹k¨¹met politikalar?n?n ve g¨¹?l¨¹ i? ve d?? talebin katk?s?yla 2021 y?l?nda y¨¹zde 11,4, 2022 y?l?nda ise y¨¹zde 5,5 b¨¹y¨¹me kaydetmi?tir.

?te yandan, bu politikalar ayn? zamanda y¨¹ksek enflasyon, kurda de?er kayb? ve y¨¹kselen cari a??k gibi makroekonomik riskleri de artt?rm??t?r. Ancak May?s 2023 se?imlerinden bu yana ekonomi y?netimi ekonominin normalle?mesi do?rultusunda yol alm??t?r. Daha s?k? bir para politikas?na, nispeten ihtiyatl? bir mali duru?a ve yap?sal bir reform g¨¹ndemine dayal? olan bu politikalar ?imdiye kadar ?nemli sonu?lar elde etmi?tir. B¨¹y¨¹me oran? 2023 y?l?nda g¨¹?l¨¹ kalm?? (%5,1), cari a??k ?nemli ?l?¨¹de daralm??, Haziran 2024 itibar?yla enflasyon d¨¹?¨¹?¨¹ ba?lam?? (May?s 2024'te %75'e ula?t?ktan sonra), risk primleri belirgin ?ekilde d¨¹?m¨¹? (2022 yaz?nda yakla??k 900 baz puandan Eyl¨¹l 2024 itibar?yla yakla??k 270 baz puana), rezerv birikimi h?zlanm?? ve b¨¹y¨¹menin yeniden dengelenmesi ba?lam??t?r. Buna g?re, ¨¹? b¨¹y¨¹k derecelendirme kurulu?u da 2024 y?l?nda °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð'nin devlet risk derecelendirme notunu y¨¹kseltmi?tir.

°Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð'nin makroekonomik politikalar?n?n normalle?mesi f?rsatlar ve zorluklar sunmaya devam etmektedir. Para politikas?n?n s?k?la?t?r?lmas? Merkez Bankas?'n?n gelece?e d?n¨¹k olarak sundu?u kararl? rehberlik ile birlikte, finans piyasalar?na olan g¨¹veni artt?rd?, yat?r?mc?lar?n T¨¹rk liras? varl?klar?na olan i?tah?n? y¨¹kseltti ve orta vadeli enflasyon beklentilerini d¨¹?¨¹rd¨¹. Bu arada, s?k? parasal duru?a ra?men, dezenflasyon zaman alacakt?r ve maliye politikas? deste?i hen¨¹z gelmemi?tir. Enflasyonun s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir bir ?ekilde d¨¹?¨¹r¨¹lebilmesi i?in, mali konsolidasyonun yan?nda para ve maliye politikas?n?n koordinasyonu da kritik ?neme sahiptir; istikrara kavu?ma s¨¹reci boyunca yoksullu?u ve e?itsizli?i azaltmak i?in  maliye politikas? ayn? zamanda k?r?lgan durumdaki gruplar? da desteklemelidir.

Cumhurba?kan? Yard?mc?s? Cevdet Y?lmaz ve Bakan ?im?ek liderli?indeki ekonomi ekibi, s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir b¨¹y¨¹me ve istikrar? hedefleyerek makroekonomik dengesizlikleri ortadan kald?rmaya y?nelik politikalar uygulama koydu. °Õ¨¹°ù°ì¾±²â±ð, 2023 y?l?nda y¨¹zde 5,1'lik bir ekonomik b¨¹y¨¹me kaydetti; b¨¹y¨¹menin 2024 y?l?nda y¨¹zde 3,2'ye ve 2025 y?l?nda y¨¹zde 2,6'ya d¨¹?mesi ve sonras?nda toparlanmas? beklenmektedir. Orta Vadeli Mali Program, b¨¹y¨¹menin ?zel t¨¹ketimden yat?r?mlara ve ihracata kayd?r?lmas?n? vurgulamaktad?r. H¨¹k¨¹metin, y¨¹ksek enflasyonla m¨¹cadele etmesi, iklim ve deprem risklerine kar?? diren?lili?i sa?lamas?, ¨¹retkenlik art???n? h?zland?rmas? ve yap?sal reformlar ve ye?il d?n¨¹?¨¹m yoluyla f?rsatlar? de?erlendirirken ayn? zamanda d?? riskleri y?netmesi gerekmektedir. Uzun vadeli s¨¹rd¨¹r¨¹lebilir b¨¹y¨¹me ve istikrar i?in mevcut politikalar?n s¨¹rd¨¹r¨¹lmesi gerekmektedir.

SON GEL??MELER

Para politikas?ndaki ?nemli s?k?la?maya ra?men, ekonomi 2023 y?l?nda y¨¹zde 5,1 ve 2024 y?l?n?n ilk yar?s?nda y?ll?k bazda y¨¹zde 3,8 b¨¹y¨¹d¨¹. ?zel t¨¹ketim b¨¹y¨¹menin ana itici g¨¹c¨¹ olmaya devam ederken, net ihracat?n katk?s? birinci ?eyrekte 2022 y?l?n?n ¨¹?¨¹nc¨¹ ?eyre?inden bu yana ilk kez pozitife d?nd¨¹. Ancak hem ¨¹retim hem de talep art??? ivme kaybetti. Birinci ?eyrekte, geni?lemeyi g?steren 50 e?i?inin ¨¹zerine ??kan PMI, Eyl¨¹l 2024 itibariyle son 54 ay?n en d¨¹?¨¹k seviyesi olan 44,3'e d¨¹?t¨¹. Otomobil sat??lar? Temmuz ay?nda yakla??k y¨¹zde 16 (y?ll?k bazda) d¨¹?t¨¹.

??g¨¹c¨¹ piyasas? g¨¹?l¨¹ performans?n? devam ettirmektedir. Mevsim etkilerinden ar?nd?r?lm?? i?sizlik oran? May?s ay?nda y¨¹zde 8,5'e d¨¹?t¨¹kten sonra Temmuz ay?nda y¨¹zde 8,8'e y¨¹kseldi. ??g¨¹c¨¹ne kat?l?m oranlar? y¨¹kselerek erkekler i?in y¨¹zde 73'e, kad?nlar i?in Ocak 2005'ten bu yana en y¨¹ksek seviye olan y¨¹zde 37'ye ula?t?. Gayrisafi ¨¹cret ve maa? endeksi, ?zellikle Temmuz 2023 ve Ocak 2024'teki b¨¹y¨¹k asgari ¨¹cret art??lar? nedeniyle, 2024 y?l?n?n 2¡¯nci ?eyre?inde 2023 y?l?na g?re y¨¹zde 115,4 (reel bazda y¨¹zde 44) daha y¨¹ksek ger?ekle?ti.

2023 y?l?nda 45,0 milyar ABD$¡¯na d¨¹?en cari a??k iyile?meye devam ederken, Temmuz 2024 itibariyle 12 ayl?k k¨¹m¨¹latif a??k 19,1 milyar dolara geriledi. Risk primleri d¨¹?meye devam etmektedir; Temmuz 2023'te 500 ve Temmuz 2022'de yakla??k 900 olan CDS primleri Temmuz ortas?nda yakla??k 250 seviyesine inmi?tir. H¨¹k¨¹metin ekonomik program konusundaki kararl?l??? portf?y giri?lerinde bir art??a neden olmu?tur ve bunun sonucunda TL'nin reel bazda de?er kazanmas? ?irketleri ve hanehalklar?n? d?vizden TL cinsinden varl?klara ge?meye te?vik etmi?tir. Bu durum, TCMB'nin rezervlerini ?nemli ?l?¨¹de iyile?tirmesine yard?mc? olmu?tur. May?s sonu itibariyle, swap hari? net rezervler 2020 ba??ndan bu yana ilk kez pozitife d?nm¨¹?t¨¹r. Eyl¨¹l ortas? itibariyle net rezervler 48,8 milyar dolara (takaslar hari? 26,5 milyar dolar) ula?m??t?r. Ancak son aylarda reel TL kurunun de?er kazanmas?, ?zellikle d¨¹?¨¹k katma de?erli ¨¹r¨¹nlerde ihracat? olumsuz etkilerken, nihai t¨¹ketim mal? ithalat? halen g¨¹?l¨¹ seyretmektedir.

May?s ay?nda y¨¹zde 75,5 ile en y¨¹ksek seviyeye ula?an enflasyon, para politikas?n?n s?k?la?t?r?lmas?, kur dinamikleri ve baz etkileri sayesinde Eyl¨¹l ay?nda son 14 ayl?k d?nemin en d¨¹?¨¹k seviyesi olan y¨¹zde 49,4'e geriledi ve pozitif reel faiz oran? b?lgesine girdi. Bu oran Merkez Bankas?'n?n y¨¹zde 41,5'lik y?l sonu hedefi ve piyasa beklentilerinin halen ¨¹zerindedir. Enflasyon, yoksul hanehalklar?n?n daha b¨¹y¨¹k bir t¨¹ketim pay?na sahip oldu?u baz? kategorilerde ?zellikle y¨¹ksektir. ?rne?in, kira enflasyonu Eyl¨¹l ay?nda y¨¹zde 120'nin ¨¹zerine ??km??t?r. Enflasyon beklentilerindeki iyile?me Ekim ay?nda yava?lam??t?r. Piyasa kat?l?mc?lar?n?n y?l sonu beklentisi y¨¹zde 44,1 iken, ?n¨¹m¨¹zdeki 12 ay i?in beklentisi y¨¹zde 27,4 olmu?tur.

Para politikas?ndaki normalle?me ve makroekonomik ihtiyati d¨¹zenlemelerin kademeli olarak kald?r?lmas?, banka k?rl?l?klar?n?n ve sermaye yeterlili?inin iyile?mesine yard?mc? olmu?tur. Bankalar ticari kredi kulland?r?mlar?n? kolayla?t?rm??t?r, ancak y¨¹ksek politika faiz oranlar? mevduat ve kredi faiz oranlar?n? y¨¹kseltmi? ve kredi b¨¹y¨¹mesini s?n?rlam??t?r. Bankac?l?k sekt?r¨¹n¨¹n net d?viz pozisyonu iyile?mi?tir ve k¨¹resel ko?ullar nedeniyle d?? bor? maliyetleri y¨¹kselse de d?? bor?lanmada risk primi d¨¹?m¨¹?t¨¹r. D¨¹zenleyici m¨¹samaha uygulamalar? kademeli olarak kald?r?lmaktad?r ve bu durum baz? bankalar?n sermaye oran?n? etkileyebilir, ancak sermaye tamponlar? halen yeterlidir. S?k?la?an kredi ko?ullar? hanehalk? kredileri ve MKOB?'ler ¨¹zerinde olumsuz etki yaratmaya ba?lam??t?r, her ne kadar halen ?l?ml? seviyelerde olsa da, kredi kart? temerr¨¹tleri artm??t?r ve iflas ve konkordato ba?vurular? kademeli olarak artmaktad?r.

2023 y?l?nda GSYH'n?n y¨¹zde 5,2'sine ula?an y?ll?k b¨¹t?e a????, 2024 y?l?n?n 2¡¯nci ?eyre?i itibariyle GSYH'nin y¨¹zde 4,7'sine geriledi. H¨¹k¨¹met, kay?t d??? ekonomiyle m¨¹cadele d¨¹zenlemeleri de dahil olmak ¨¹zere b¨¹t?e i?in daha fazla gelir elde etmek i?in yeni bir vergi paketi yay?nlad?. ?te yandan, 2024 y?l?n?n 2¡¯nci ?eyre?inde y¨¹zde 26,1 olan kamu borcunun GSYH'ye oran? halen y?netilebilir durumdad?r.

G?R?N?M

Ekonomik b¨¹y¨¹me h?z?n?n k?sa vadede 2024 y?l?nda y¨¹zde 3,2'ye ve 2025 y?l?nda y¨¹zde 2,6'ya gerilemesi, daha s?k? politika ve d¨¹?¨¹k k¨¹resel b¨¹y¨¹menin etkisiyle, 2026 y?l?nda y¨¹zde 3,8'e y¨¹kselmesi ?ng?r¨¹lmektedir.  Enflasyon Haziran ay?nda d¨¹?meye ba?lam??t?r ve s?k? para politikas? g?z ?n¨¹ne al?nd???nda kademeli olarak devam etmesi ?ng?r¨¹lmektedir. Cari hesaplar dengesinin 2024 y?l?n?n 2¡¯nci yar?s?nda daha da iyile?mesi ve i? t¨¹ketime daha az ba?l? olacak ve yat?r?m ve net ihracattan daha fazla katk? alacak b¨¹y¨¹me bile?imindeki yeniden dengelenme nedeniyle 2025 y?l?nda da d¨¹?¨¹k seyretmesi ?ng?r¨¹lmektedir. Mali konsolidasyon ?abalar?na ra?men, ekonomik yava?lama ve deprem sonras? iyile?tirme ihtiya?lar? d¨¹?¨¹n¨¹ld¨¹?¨¹nde, genel kamu a????n?n 2024 y?l?nda y¨¹ksek seyredece?i tahmin edilmektedir.

Ekonomik yava?lamaya ra?men, yoksullu?un k?sa vadede daha yava? bir ?ekilde azalmas? ve 2024 y?l?nda y¨¹zde 6,3'e d¨¹?mesi ?ng?r¨¹lmektedir. G¨¹?l¨¹ i?g¨¹c¨¹ piyasas? performans? ve T?FE art?? oranlar?n?n ¨¹zerindeki asgari ¨¹cret art??lar?, yoksullu?un azalmaya devam etmesinin ba?l?ca itici g¨¹?leri olacakt?r. Ancak, asgari ¨¹cret art??lar?n?n kay?t d??? ?al??anlara veya ya?l?lar veya ?ocuk bak?m? hizmetine eri?imi olmayan ebeveynler gibi i?g¨¹c¨¹n¨¹n d???nda olanlara ula?ma olas?l??? daha d¨¹?¨¹kt¨¹r. ?te yandan, yoksullar? korumak i?in asgari ¨¹crete g¨¹venmenin, ?zellikle enflasyonu k?r¨¹kleme olmak ¨¹zere ba?ka ekonomik sonu?lar? da bulunmaktad?r. ?yi uygulanan ve esnek sosyal koruma programlar?, ekonomideki yava?laman?n yoksulluk ¨¹zerindeki etkilerini azaltabilir. Hedeflemeyi ve kapsama oranlar?n? iyile?tirmek i?in, sosyal koruma sisteminin g?zden ge?irilmesi gerekmektedir: 2021 y?l?nda en alttaki ¨¹? ondal?k dilime yap?lan kamu transferlerinin pay?, en ¨¹stteki ¨¹? ondal?k dilime yap?lan transferlerden daha d¨¹?¨¹kt¨¹.

G?r¨¹n¨¹me y?nelik riskler halen a?a?? y?nl¨¹d¨¹r. B¨¹y¨¹medeki yeniden dengelenmenin yetersiz kalmas? makroekonomik istikrar? zorlayacakt?r. Yurti?i ?zel t¨¹ketim halen sa?lamd?r ve yurti?i d¨¹zeltmenin d?? dengesizlikler yaratmas? riski mevcuttur; bu ba?lamda TL¡¯de son d?nemde reel bazda ya?anan de?erlenme ihracat? daha fazla sekteye u?ratabilir ve petrol d??? ithalat? artt?rabilir. Artan jeopolitik gerginlikler de ihracat? engelleyecektir. ?zellikle harcama taraf?nda olmak ¨¹zere ?nemli d¨¹zeyde bir mali konsolidasyonun olmamas?, dezenflasyon s¨¹recini yava?latabilir.

Son G¨¹ncelleme: 25 Ekim 2024