VJEN?, 17 tetor 2024 ¨C Rritja ekonomike n? Ballkanin Per?ndimor parashikohet t? p?rshpejtohet me rit?m t? moderuar gjat? vitit 2025, e nxitur kryesisht nga rritja e konsumit dhe investimeve, t? mb?shtetura nga rritja e fuqis? bler?se, thuhet n? Raportin e Rregullt Ekonomik t? Bank?s Bot?rore p?r Ballkanin Per?ndimor, t? publikuar sot.
Banka Bot?rore parashikon q? norma e rritjes p?r gjasht? ekonomit? e Ballkanit Per?ndimor, Shqip?ris?, Bosnj? dhe Hercegovin?s, Kosov?s, Malit t? Zi, Maqedonis? s? Veriut dhe Serbis?, do t? arrij? n? 3.7% n? vitin 2025, q? p?rb?n nj? rishikim me 0.2 pik? p?rqindje m? t? lart? se sa vlera e parashikuar n? edicionin e pranver?s t? k?tij raporti. Rritja p?r vitin 2024 pritet t? arrij? n? 3.3%, ose 0.1 pik? p?rqindje m? e lart? se sa vler?simi n? raportin e m?parsh?m.
"Faktor?t e brendsh?m vijojn? t? mb?shtesin nj? p?rshpejtim m? rit?m t? moderuar t? rritjes ekonomike n? Ballkanin Per?ndimor. P?rve? k?saj, n? periudh? afatmesme, rim?k?mbja graduale e aktivitetit ekonomik n? Bashkimin Evropian pritet t? luaj? rol vendimtar n? forcimin e eksporteve t? rajonit," u shpreh Isolina Rossi, ekonomiste n? Bank?n Bot?rore dhe autore kryesore e raportit. "Pavar?sisht perspektiv?s pozitive, rajoni vijon t? mbetet i ekspozuar ndaj nj? s?r? rreziqesh, si rritja e ngadalt? ekonomike n? nivel global, kthimi i inflacionit s?rish n? nivele t? larta, pasigurit? politike dhe ngjarjet ekstreme t? motit."
Tabela 1. Perspektiva p?r Ballkanin Per?ndimor, 2021-26
(Rritja reale e PBB-s? n? p?rqindje)
"Integrimi ekonomik ?sht? nj? shtyt?s kryesor i rritjes p?r ekonomit? e vogla si ato n? Ballkanin Per?ndimor," tha Xiaoqing Yu, Drejtoresh? e Bank?s Bot?rore p?r Ballkanin Per?ndimor. "P?r t? mb?shtetur k?t? rritje ekonomike, vendet e rajonit duhet t? forcojn? tregtin? rajonale dhe me Bashkimin Evropian, t? reduktojn? koh?n e pritjes n? kufi dhe t? integrojn? sistemet e pagesave. Gjithashtu, adresimi i sfidave demografike dhe t? tregut t? pun?s k?rkon nj? fokus t? fort? n? zhvillimin e kapitalit njer?zor. P?rmir?simi i sistemeve arsimore dhe sh?ndet?sore ?sht? thelb?sor p?r t? avancuar nga statusi i ekonomive me t? ardhura t? mesme n? ekonomi me t? ardhura t? larta¡±.
Duke qen? se pothuajse nj? n? kat?r individ? nga Ballkani Per?ndimor aktualisht jetojn? jasht? vendit, menaxhimi m? i mir? n? nivel global i fuqis? pun?tore nga Ballkani Per?ndimor mund t? jet? nj? shtyt?s kryesor p?r zhvillimin ekonomik n? rajon. Ndon?se emigracioni mund t? sjell? sfida, si mungesa e fuqis? pun?tore n? vend, ai gjithashtu mund t? krijoj? mund?si t? qarta lidhur me p?rdorimin e emigracionit p?r p?rfitime ekonomike.
Sipas raportit, n?se menaxhohet n? m?nyr? efektive, migracioni mund t? ndikoj? pozitivisht n? zbutjen e varf?ris?, nxitjen e eksporteve dhe thithjen e investimeve, duke rezultuar n? k?t? m?nyr? n? krijimin e vendeve t? pun?s dhe transferimin e njohurive. P?r shembull, remitancat mund t? p?rmir?sojn? burimet financiare p?r familjet e emigrant?ve. P?rve? k?saj, kthimi i emigrant?ve t? kualifikuar mund t? sjell? nj? ¡°kthim t? trurit' n? vendet e tyre t? origjin?s, nd?rsa joshja nga paga m? t? larta jasht? vendit mund t? motivoj? arsimimin dhe rritjen e aft?sive p?r ata q? vendosin t? q?ndrojn?.
Me q?llim maksimizimin e p?rfitimeve nga migracioni, raporti rekomandon disa masa t? politikave p?r Ballkanin Per?ndimor:
- Zhvillimi i programeve t? trajnimit dhe mobilitetit t? aft?sive n? partneritet me vendet prit?se t? emigrant?ve dhe zgjerimi i marr?veshjeve dypal?she p?r sigurimet shoq?rore.
- P?rmir?simi i masave p?r mbrojtjen e emigrant?ve gjat? gjith? fazave t? migrimit me q?llim zbutjen e rreziqeve me t? cilat ata mund t? p?rballen dhe p?r t? nxitur kthimin e tyre n? vend.
- Leht?simi i procedurave p?r pjes?tar?t e diaspor?s p?r transferimin e kapitalit, ekspertiz?s dhe teknologjive t? avancuara.
- P?rdorimi i mjeteve digjitale dhe p?rmir?simi i mbledhjes s? t? dh?nave p?r q?llime t? nj? menaxhimi sa m? efektiv t? emigracionit dhe politik?b?rjes.
P?r m? shum? informacion dhe edicionet e m?parshme t? Raporitt t? Rregullt Ekonomik t? Ballkanit Per?ndimor, kliko k?tu.
***
Kontakte:
N? Vjen?: Filip Kochan, fkochan@worldbank.org
Beograd: Gordana Filipovic, gfilipovic@worldbankgroup.org
Prishtin?: Lundrim Aliu, laliu1@worldbank.org
Shkup: Anita Bozinovska, abozinovska@worldbank.org
Sarajev?: Jasmina Hadzic, jhadzic@worldbank.org
Tiran?: Ana Gjokutaj, agjokutaj@worldbank.org
