P?rkund?r pandemis?, gjat? vitit 2021, 23 shtete i p?rmir?suan ligjet p?r avancim t? p?rfshirjes ekonomike t? grave
UASHINGTON, 1 mars 2022 - Rreth 2.4 miliard? grave n? mosh? pune nuk u ofrohen mund?si t? barabarta ekonomike, dhe 178 shtete mbajn? barriera ligjore q? pengojn? pjes?marrjen e tyre t? plot? ekonomike, sipas raportit t? Bank?s Bot?rore me titull Grat?, Biznesi dhe Ligji 2022. N? 86 shtete grat? p?rballen me nj? form? t? kufizimit t? pun?s, kurse 95 shtete nuk garantojn? pag? t? barabart? p?r pun? t? barabart?.
N? nivel global, grat? kan? ende vet?m tre t? kat?rtat e t? drejtave ligjore q? u jepen burrave -- nj? rezultat i p?rgjithsh?m prej 76.5 nga 100 pik? t? mundshme n? rast t? barazis? s? plot? ligjore. Megjithat?, p?rkund?r efektit t? shp?rpjes?tuar t? pandemis? globale n? jet?n dhe mjetet e jetes?s s? grave, gjat? vitin 2021 23 shtete i reformuan ligjet e tyre p?r t? nd?rmarr? hapa shum? t? nevojsh?m drejt avancimit t? p?rfshirjes ekonomike t? grave, sipas raportit.
¡°Teksa ?sht? b?r? p?rparim, hendeku mes fitimeve t? pritshme gjat? gjith? jet?s p?r burrat dhe grat? ?sht? 172 trilion? dollar? amerikan? n? nivel global - gati dy her? m? shum? se BPV-ja vjetore e bot?s,¡± tha Mari Pangestu, Drejtoresh? Menaxhuese e Politikave Zhvillimore dhe Partneriteteve t? Bank?s Bot?rore. ¡°Nd?rkoh? q? ecim p?rpara p?r t? arritur zhvillim t? gjelb?r, rezilient dhe gjith?p?rfshir?s, qeverit? duhet t? p?rshpejtojn? ritmin e reformave ligjore n? m?nyr? q? grat? t? munden ta realizojn? potencialin e tyre t? plot? dhe t? p?rfitojn? plot?sisht dhe n? m?nyr? t? barabart?.¡±
Raporti me tem? Grat?, Biznesi dhe Ligji p?r vitin 2022, mat ligjet dhe rregulloret n? 190 shtete n? tet? fusha q? ndikojn? n? pjes?marrjen ekonomike t? grave ¨C l?vizshm?ria, vendi i pun?s, paga, martesa, prind?rimi, nd?rmarr?sia, asetet dhe pensionet. T? dh?nat ofrojn? standarde objektive dhe t? matshme p?r progresin global drejt barazis? gjinore. Vet?m 12 shtete, t? gjitha pjes? e OECD-s?, kan? barazi ligjore gjinore. E reja e k?tij viti ?sht? nj? studim pilot n? 95 shtete i ligjeve q? rregullojn? kujdesin p?r f?mij?t -- nj? fush? kritike ku nevojitet mb?shtetje p?r grat? q? t? ken? sukses n? pun?simin e paguar. K?tu p?rfshihet edhe nj? analiz? pilot se si zbatohen ligjet q? ndikojn? n? fuqizimin ekonomik t? grave, duke nxjerr? n? pah ndryshimin mes ligjeve n? let?r dhe realitetit t? p?rjetuar nga grat?.
Rajonet e Lindjes s? Mesme, Afrik?s Veriore dhe Afrik?s Sub-Sahariane, shfaq?n p?rmir?simet m? t? m?dha n? k?t? indeks p?r vitin 2021, megjith?se vazhdojn? t? mbeten pas pjes?ve t? tjera t? bot?s n? p?rgjith?si. Gaboni shquhet p?r reformat gjith?p?rfshir?se n? kodin e tij civil dhe miratimin e nj? ligji p?r eliminimin e dhun?s ndaj grave. Rezultati i Gabonit u rrit nga 57.5 pik? n? vitin 2020 n? 82.5 pik? n? vitin 2021.
N? nivel global, numri m? i madh i reformave ?sht? b?r? n? treguesit p?r Prind?rimin, Pag?n dhe Vendin e Pun?s. Shum? reforma u fokusuan n? mbrojtjen kund?r ngacmimeve seksuale n? pun?sim, ndalimin e diskriminimit gjinor, shtimin e pushimit t? paguar p?r prind?rit e rinj, si dhe heqjen e kufizimeve t? pun?s p?r grat?. Treguesit p?r Pagat dhe Prind?rimin kan? rezultatet mesatare m? t? ul?ta n? indeks, por jan? rritur vitin e fundit, duke u shtuar p?rkat?sisht me 0.9 dhe 0.7 pik?, me rezultate mesatare prej 68.7 dhe 55.6. Rritjet n? treguesin p?r Prind?rimin jan? t? lidhura kryesisht me pushimin e at?sis? dhe pushimin e p?rbashk?t prind?ror, por rezultati i ul?t thekson nevoj?n p?r t¡¯i p?rshpejtuar reformat n? k?t? fush?.
¡°Grat? nuk mund t? arrijn? barazi n? vendin e pun?s n?se jan? n? pozit? t? pabarabart? n? sht?pi¡±, tha Carmen Reinhart, Z?vend?s Presidente e Lart? dhe Krye-ekonomiste e Grupit t? Bank?s Bot?rore. ¡°Kjo do t? thot? vendosje e kushteve t? barabarta dhe sigurimi q? pasja e f?mij?ve nuk do t? thot? q? grat? t? p?rjashtohen nga pjes?marrja e plot? n? ekonomi dhe t? realizojn? shpresat dhe ambiciet e tyre.¡±
N? mbar? bot?n, 118 ekonomi garantojn? 14 jav? pushim t? paguar p?r n?nat. M? shum? se gjysma (114) e ekonomive t? matura e kan? n? ligj pushimin e paguar p?r baballar?t, por koh?zgjatja mediane ?sht? vet?m nj? jav?.
N? vitin e kaluar, RPA Hong Kong, Kin? - q? m? par? ofronte 10 jav? pushim t? paguar lehonie - aprovoi koh?zgjatjen minimale t? rekomanduar prej 14 jav?sh. Armenia, Zvicra dhe Ukraina fut?n pushimin e paguar t? at?sis?. Kolumbia, Gjeorgjia, Greqia dhe Spanja fut?n pushimin e paguar prind?ror, ?ka u ofron t? dy prind?rve nj? form? t? pushimit t? paguar p?r t¡¯u kujdesur p?r nj? f?mij? pas lindjes. Ligjet q? promovojn? pushimin e paguar p?r baballar?t mund t? reduktojn? diskriminimin n? vendin e pun?s dhe t? p?rmir?sojn? ekuilibrin pun?-jet?.
Grat?, Biznesi dhe Ligji p?r vitin 2022 prezanton hulumtime pilot n? dy fusha t? reja: mjedisi ligjor p?r sh?rbimet e kujdesit p?r f?mij?t dhe zbatimi i ligjeve. Nj? num?r n? rritje i ekonomive po investojn? p?r kujdesin p?r f?mij?ve p?r t¡¯i p?rmir?suar shkatht?sit? e f?mij?ve dhe p?r ta njohur pun?n e papaguar t? kujdesit q? kryhet nga grat?, t? cilat shpesh marrin m? shum? detyra t? p?rkujdesjes. Hulumtimi pilot analizoi ligjet n? 95 ekonomi dhe zbuloi se shumica e ekonomive t? OECD-s? me t? hyra t? larta n? Evrop? dhe Azi Qendrore i rregullojn? sh?rbimet publike t? kujdesit p?r f?mij?t, nd?rsa n? Lindjen e Mesme, Afrik?n e Veriut dhe Azin? Jugore, rregulloret ngarkojn? sektorin privat ose pun?dh?n?sit me ofrimin e sh?rbimeve t? kujdesit p?r f?mij?t e prind?rve q? punojn?.
P?r ta b?r? kujdesin p?r f?mij?t m? t? p?rballuesh?m dhe m? t? p?rdorur gjer?sisht, disa shtete ofrojn? mb?shtetje financiare p?r prind?rit ose ofruesit e kujdesit p?r f?mij?t. Hulumtimi shqyrtoi edhe aspektet cil?sore t? rregulluara, si? jan? raporti m?simdh?n?s-f?mij?, madh?sia maksimale e grupeve, k?rkesat p?r trajnim p?r m?simdh?n?sit, si dhe k?rkesat e licencimit, inspektimeve dhe raportimit p?r ofruesit e sh?rbimeve. Nevojiten m? shum? d?shmi p?r at? se ?far? p?rb?n cil?si t? mir? dhe cilat aspekte t? cil?sis? mund t? p?rcaktojn? marrjen e sh?rbimeve nga prind?rit.
Ky botim eksploron edhe funksionimin n? praktik? t? treguesve p?r tem?n Grat?, Biznesi dhe Ligji n? 25 ekonomi. Analiz? e skemave t? zbatimit t? ligjeve nxjerr n? pah nj? hendek substancial mes legjislacionit n? let?r dhe funksionimit ligjor. Nuk mjaftojn? vet?m ligjet p?r ta p?rmir?suar barazin? gjinore; faktor?t q? jan? n? loj? p?rfshijn? jo vet?m zbatimin dhe ekzekutimin e ligjeve, por edhe normat sociale, kulturore dhe fetare. K?ta hendek? do t? hulumtohen m? tej n? ciklet e ardhshme t? raporteve p?r tem?n Grat?, Biznesi dhe Ligji.
