VJEN?, 19 tetor 2023 ¨C Pas ngadal?simit q? p?rjetoi n? vitin 2023, rritja ekonomike n? Ballkanin Per?ndimor pritet t? p?rshpejtohet me rit?m t? moderuar gjat? vitit 2024 p?r t? arritur n? tre p?r qind n? kushtet e rim?k?mbjes s? vazhdueshme n? Bashkimin Evropian, partnerit kryesor tregtar t? rajonit, dhe niveleve m? t? ul?ta t? inflacionit q? pritet t? ndihmojn? forcimin e t? ardhurave t? disponueshme dhe t? mb?shtes? konsumin, thuhet n? Raportin e fundit t? Rregullt Ekonomik t? Bank?s Bot?rore p?r Ballkanin Per?ndimor, t? publikuar sot.
Megjith?se m? e shpejt? se n? vitin 2023, norma e rritjes ekonomike p?r rajonin n? vitin 2024 mund t? jet? 0.1 pik? p?rqindje m? e ul?t se parashikimi i m?parsh?m i Bank?s Bot?rore n? raportin e muajit prill. Parashikimi i rritjes p?r vitin 2025 ?sht? mbajtur i pandryshuar n? 3.5 p?r qind.
Tabela. Perspektiva e Ballkanit Per?ndimor, 2020-25
Ndryshimet n? pik? p?rqindjeje nga parashikimet e prill 2023 | |||||||||
| 2020 | 2021 | 2022 | 2023e | 2024f | 2025f | 2023e | 2024f | 2025f | |
| Rritja e PBB-s? reale (n? p?rqindje) | |||||||||
| Shqip?ria | -3.3 | 8.9 | 4.8 | 3.6 | 3.2 | 3.2 | 0.8 | -0.1 | -0.1 |
| Bosnje dhe Hercegovina | -3.0 | 7.4 | 3.9 | 2.2 | 2.8 | 3.4 | -0.3 | -0.2 | -0.1 |
| Kosova | -5.3 | 10.7 | 5.2 | 3.2 | 3.9 | 4.0 | -0.5 | -0.5 | -0.2 |
| Maqedonia e Veriut | -4.7 | 3.9 | 2.1 | 1.8 | 2.5 | 2.9 | -0.6 | -0.2 | 0.0 |
| Mali i Zi | -15.3 | 13.0 | 6.4 | 4.8 | 3.2 | 3.1 | 1.4 | 0.1 | 0.2 |
| Serbia | -0.9 | 7.5 | 2.3 | 2.0 | 3.0 | 3.8 | -0.3 | 0.0 | 0.0 |
| Ballkani Per?ndimor- 6 vendet | -3.0 | 7.8 | 3.3 | 2.5 | 3.0 | 3.5 | -0.1 | -0.1 | 0.0 |
Rim?k?mbja dhe rikthimi n? nivelet e parapandemis? shfaq dallime midis vendeve. Rritja ekonomike n? Malin e Zi dhe Shqip?ri q? vitin 2023 ?sht? m? e lart? sesa pritej, e nxitur, ve? t? tjerash edhe nga nj? sezon i suksessh?m turistik, mund t? ngadal?sohet pak p?r vitin 2024. Rritja n? Serbi, Maqedonin? e Veriut, Bosnj? dhe Hercegovin? dhe Kosov? parashikohet t? p?rshpejtohet n? vitin 2024, e mb?shtetur nga rritja e konsumit dhe investimeve.
¡°Pavar?sisht goditjeve t? shumta, Ballkani Per?ndimor ka qen? n? gjendje t? sh?noj? rritje ekonomike n? vlera pozitive, t? krijoj? vende t? reja pune dhe t? ul? varf?rin?, ?ka d?shmon p?r bazat e forta ekonomike t? rajonit¡±, tha Xiaoqing Yu, Drejtoresh? e Bank?s Bot?rore p?r Ballkanin Per?ndimor. ¡°Inkurajuese ?sht? se Ballkani Per?ndimor vijon t? sh?noj? progres n? arritjen e ekonomive t? p?rparuara t? Bashkimit Evropian. Megjithat?, ritmet e konvergjenc?s ekonomike jan? t? ndryshme, dhe kjo k?rkon reforma t? sh?njestruara p?r t? konsoliduar rim?k?mbjen drejt rritjes s? q?ndrueshme¡±.
P?rkund?r t? gjitha gjasave, tregu i pun?s n? Ballkanin Per?ndimor vijoi t? forcohej edhe p?rgjat? vitit 2023. Shkalla mesatare e pun?simit n? rajon sh?noi nj? nivel t? ri t? lart? historik duke arritur n? pothuajse 48 p?rqind me 103,000 vende pune t? reja t? krijuara midis mesit t? 2022 dhe mesit t? 2023. Shqip?ria, Bosnj? dhe Hercegovina dhe Mali i Zi sh?nuan arritjet m? t? m?dha. Megjithat?, mungesa e fuqis? pun?tore vijon t? mbetet nd?r shqet?simet kryesore t? ngritura nga bizneset n? Ballkanin Per?ndimor. Pavar?sisht vrullit t? p?rjetuar gjat? viteve t? fundit t? periudh?s pas pandemis?, pjes?marrja n? forc?n e pun?s mbetet e ul?t dhe, s? bashku me dallimet e m?dha gjinore, po kufizon uljen e m?tejshme t? varf?ris?.
Sipas raportit, rajoni duhet jo vet?m t? adresoj? barrierat ndaj pjes?marrjes m? t? madhe n? forc?n e pun?s, por edhe t? p?rshpejtoj? konvergjenc?n ekonomike me ekonomit? m? t? p?rparuara t? Europ?s. K?to p?rpjekje duhet t? shoq?rohen me tranzicion m? t? shpejt? drejt ekonomis? s? gjelb?r dhe m? shum? investime p?r t? rritur q?ndruesh?m?rin? ndaj fatkeq?sive natyrore, nd?r t? tjera edhe n? bujq?si.
¡°Bujq?sia ?sht? nj? nga sektor?t m? t? prekur nga that?sirat, shkurtimi i stin?ve dhe kushtet e paparashikueshme t? motit. Rritja e mbrojtjes s? bujq?sis? nga rreziqet natyrore dhe p?rpjekjet p?r ta b?r? at? sa m? t? q?ndrueshme do i lejoj? ekonomit? e Ballkanit Per?ndimor q? t? jen? n? gjendje t? vazhdojn? t? rrisin produktivitetin bujq?sor kundrejt ndryshimeve t? pafavorshme klimatike dhe t? prodhojn? n? m?nyr? t? q?ndrueshme m? shum? ushqime cil?sore p?r konsum t? brendsh?m, por edhe p?r eksport, edhe drejt BE-s?¡±, tha Natasha Rovo, Ekonomiste e Lart? e Bank?s Bot?rore dhe nj? nga autoret kryesore t? raportit. "Kjo k?rkon p?rmir?sim t? politikave publike dhe investimeve p?r t? nxitur p?rdorimin e gjer? t? teknologjive dhe praktikave inteligjente p?r klim?n nga fermer?t t? mb?shtetur nga institucione m? t? forta publike, t? cilat jan? thelb?sore p?r rritjen e q?ndrueshme bujq?sore."
Nd?rkoh? q? sektori i bujq?sis? n? rajon po tkurret, ai vijon t? mbetet shum? i r?nd?sish?m, p?r shembull n?p?rmjet pun?simit n? k?t? sektor nga shtat? deri n? 35 p?rqind t? popullsis? n? gjasht? vendet e rajonit. Sipas raportit, bujq?sia e gjelb?r ofron nj? mund?si p?r rritjen e produktivitetit, konkurrenc?s dhe q?ndrueshm?ris? s? sektorit, p?rmes p?rdorimit efikas t? fondeve publike n? dispozicion, njohurive dhe inovacionit.
Kontakte:
Vjen?: Filip Kochan, fkochan@worldbank.org
Beograd: Gordana Filipovic, gfilipovic@worldbankgroup.org
Prishtin?: Lundrim Aliu, laliu1@worldbank.org
Shkup: Anita Bozinovska, abozinovska@worldbank.org
Sarajev?: Jasmina Hadzic, jhadzic@worldbank.org
Tiran?: Ana Gjokutaj, agjokutaj@worldbank.org
P?r m? shum? informacione si dhe p?r edicionet e m?parshme t? Raporit t? Rregullt Ekonomik t? Ballkanit Per?ndimor, klikoni k?tu.
