Å·ÃÀÈÕb´óƬ

Shqip?ria po zbaton reforma t? r?nd?sishme strukturore, t? cilat do t? mb?shtesin rritjen e barabart? ekonomike, rritjen e produktivitetit dhe konkurrueshm?ris?, krijimin e m? shum? vendeve t? pun?s, p?rmir?simin e qeverisjes dhe ofrimit t? sh?rbimeve publike. Nd?rlidhja rajonale dhe qasja n? tregjet rajonale dhe bot?rore, s? bashku me eksportin dhe diversifikimin e tregut mund t? ndihmojn? n? nxitjen e rritjes m? t? shpejt? ekonomike.

Pasi u p?rball me pasojat e t?rmetit t? vitit 2019, pandemin? COVID-19 dhe kriz?n e ?mimeve, tashm? qeveria ?sht? e p?rqendruar n? arritjen e rim?k?mbjes s? plot?, duke u kushtuar v?mendje t? ve?ant? turizmit, bujq?sis? dhe digjitalizimit. V?mendje e shtuar i kushtohet ndryshimeve klimatike dhe nd?rhyrjeve me qasje miq?sore ndaj mjedisit n? t? gjith? sektor?t ekonomik?, q? ?sht? inkurajuese.

N? vitin 2022, rritja ekonomike arriti n? 4.8% pasi konsumi privat, eksportet dhe investimet u shtuan, pavar?sisht rritjes s? ?mimeve t? energjis? dhe ushqimeve. Gjithashtu, pavar?sisht nj? viti tjet?r me rritje t? jasht?zakonshme n? turiz?m, veprimtaria ekonomike ka gjasa t? jet? m? lineare n? vitin 2023. Pritet q? niveli i varf?ris? t? vazhdoj? t? ulet me rritjen e pun?simit dhe t? pagave. Perspektivat afatmesme lidhen me rim?k?mbjen bot?rore, reformat strukturore dhe konsolidimin fiskal.

Banka Bot?rore dhe partner? t? tjer? po bashk?punojn? p?r t? mb?shtetur qeverin? n? kap?rcimin e k?tyre sfidave dhe zbatimin e objektivave afatgjata t? zhvillimit t? vendit.

Azhurnuar p?r her? t? fundit: 11 dhjetor 2023

Programi i Grupit t? Bank?s Bot?rore n? Shqip?ri udh?hiqet nga Kuadri i Partneritetit t? vendit (CPF), i cili u miratua m? 16 mars 2023. Kjo strategji mb?shtet rritje ekonomike m? t? gjelb?r, me aft?si m? t? m?dha rip?rt?rit?se dhe gjith?p?rfshir?se p?r popullin shqiptar. Ajo mb?shtetet n? nj? partneritet produktiv me Shqip?rin?, p?rqendrohet n? p?rpar?sit? e p?rcaktuara n? Strategjin? Komb?tare p?r Zhvillim dhe Integrim Evropian dhe n? gjetjet e pun?s analitike t? Grupit t? Bank?s Bot?rore. Drejtimet kryesore t? CPF-s? jan? vende pune gjithnj? e m? t? mira, kapital m? i kualifikuar njer?zor dhe aft?si m? t? m?dha rip?rt?rit?se ndaj ngjarjeve t? papritura. K?to drejtime do t? kombinohen me nismat p?r t? p?rdorur digjitalizimin dhe p?r t? p?rmir?suar gjith?p?rfshirjen, duke pasur si objektiv afatgjat? an?tar?simin n? Bashkimin Evropian (BE).

Kuadri i Partneritetit p?r Shqip?rin? parashikon nj? program me vler? rreth 900 milion? dollar?, nga t? cil?t 365 milion? dollar? u miratuan p?r kat?r projekte t? reja n? t? nj?jt?n dit? q? u miratua edhe CPF-ja.

K?to kat?r projekte p?rfshijn?:

• Nd?rtimi i Urave t? Qendrueshme (100 milion? dollar?), i cili do t? synoj? t? rris? aft?sit? rip?rt?rit?se ndaj ndryshimeve klimatike dhe rreziqeve natyrore t? infrastruktur?s kritike t? urave t? Shqip?ris?, si dhe t? p?rmir?soj? menaxhimin e aseteve t? rrug?ve dhe urave.
• Qendrueshm?ria ndaj Klim?s dhe Zhvillimi i Bujq?sis? (70 milion? dollar?), i cili synon t? rris? konkurrenc?n dhe aft?sit? rip?rt?rit?se t? zinxhir?ve par?sor? t? vler?s agro-ushqimore.
• P?rmir?simi i Qasjes s? Barabart? n? Sh?rbime Publike me Standard t? Lart? (65 milion? dollar?), i cili synon t? p?rmir?soj? cil?sin? e ofrimit t? sh?rbimeve dhe t? rris? ndjesh?m p?rdorimin e teknologjive t? reja n? sektorin publik.
• Qendrueshm?ria dhe Zhvillimi i Gjelb?r (120 milion? dollar?).

K?to projekte e ?ojn? shum?n totale t? portofolit aktiv n? vler?n 490 milion? dollar?. Ky portofol pritet t? plot?sohet me dy ose tre projekte shtes? n? 12 muajt e ardhsh?m. N? p?rgatitje e sip?r ?sht? projekti q? p?rqendrohet te mjedisi Kujdesi p?r Detin Blu, dhe operacioni Zhvillimi i Mund?sive dhe Qendrueshm?ris? q? do t? p?rqendrohet n? zhvillimin e aft?sive t? individ?ve p?r t? rihyr? n? tregun e pun?s pasi t? jen? regjistruar n? programet e mbrojtjes sociale.

Azhurnuar p?r her? t? fundit: 11 dhjetor 2023

ZHVILLIMET E FUNDIT EKONOMIKE

PBB-ja e Shqip?ris? u rrit me 2.7% n? tremujorin e par? t? vitit 2023. N? krye t? rritjes s? ofert?s ndodheshin sh?rbimet, t? cilat ndiqeshin nga nd?rtimi dhe prodhimi. Nga ana e k?rkes?s, nxit?sit kryesor? t? rritjes ishin konsumi dhe investimet. S? bashku, rritja e t? ardhurave nga pun?simi, rritja e dh?nies s? kredive dhe t? ardhurat e larta tatimore tregojn? se ka pasur kontribut m? t? madh n? PBB nga konsumi, investimet dhe eksportet neto n? tremujorin e dyt? dhe t? tret?.

Pun?simi u rrit me 4.4% nga viti n? vit n? tremujorin e par? t? vitit 2023. Rritja e pagave dhe pun?simi nxit?n pjes?marrjen n? fuqin? pun?tore (mosha 15+), e cila arriti n? 64% n? tremujorin e par? t? vitit 2023, niveli m? i lart? q? prej vitit 2019. Papun?sia ra n? nivelin 10.9 % n? tremujorin e par? t? vitit 2023, nivel ky pak m? i lart? se norma e fundvitit 2022. Varf?ria pritet t? ulet me 1.9 pik? p?rqindje, duke arritur n? nivelin 22.2%.

Inflacioni vjetor ra n? mas?n 4.2% n? korrik t? vitit 2023, nga niveli i lart? prej 8.3% n? tetor t? vitit 2022, p?r shkak t? presioneve r?n?se nga ?mimet m? t? ul?ta t? importeve, rritja e vler?s s? monedh?s vendase dhe normalizimi i politik?s monetare, nd?rsa presionet rrit?se mbi inflacionin p?rfshinin rritjen e pagave dhe shfryt?zimin me kapacitet t? lart?.

PERSPEKTIVA EKONOMIKE

N? vitin 2023, rritja ekonomike pritet t? zbutet n? mas?n 3.6%, n? kontekstin e kushteve financiare t? v?shtira bot?rore, rritjes ekonomike t? kufizuar n? Evrop? dhe p?rfundimit t? programeve t? rind?rtimit pas t?rmetit. Pritet q? turizmi dhe nd?rtimi t? nxisin eksportet, konsumin dhe rritjen e investimeve me ritme t? ngjashme me nivelet para pandemis?. Parashikohet q? norma e inflacionit t? filloj? t? konvergoj? drejt objektivit prej 3% deri n? vitin 2024.

Parashikohet q? bilanci par?sor i Shqip?ris? t? arrij? n? mas?n 0.1% t? PBB-s? n? vitin 2023 dhe t? mbetet pozitiv n? respektimin e rregullave fiskale t? vendit. Nga ana e shpenzimeve pritet t? arrihet konsolidim fiskal. P?r sa i p?rket t? ardhurave, qeveria planifikon t? paraqes? masa t? tjera t? politikave tatimore, si? parashikohet n? Strategjin? Afatmesme t? t? Ardhurave. Borxhi publik pritet t? bjer? leht?sisht n? mas?n 63.5% t? PBB-s? n? vitin 2023, dhe, n? m?nyr? akoma m? t? ndjeshme, n? periudh?n afatmesme si rezultat i rritjes m? t? lart? nominale dhe zvog?limit gradual t? deficitit fiskal.

Rritjet e m?tejshme t? ?mimeve t? ushqimeve dhe energjis? p?rb?jn? rrezik kryesor p?r rritjen ekonomike, pasi ato mund t? ken? ndikim n? t? ardhurat reale t? disponueshme, n? ngadal?simin e uljes s? varf?ris? dhe potencialisht n? kufizimin e hap?sir?s fiskale. Duke pasur nj? ekonomi t? vog?l dhe t? hapur, Shqip?ria ?sht? shum? e ekspozuar ndaj goditjeve t? jashtme, si recesioni n? Evrop? ose v?shtir?simi i m?tejsh?m i kushteve t? financimit n? tregjet nd?rkomb?tare t? kapitalit p?rtej vitit aktual.

Rreziqet e brendshme burojn? nga fatkeq?sit? natyrore, partneritetet publike private dhe nd?rmarrjet shtet?rore, p?rve? rreziqeve fiskale q? rrjedhin nga sektori energjetik i vendit me baz? hidroenergjetike, t? cilat kryesisht ndodhin p?r shkak t? ndryshimeve n? hidrologji.

Azhurnuar p?r her? t? fundit: 11 dhjetor 2023